ThS BS Trần Hữu Hiền
Bằng DIU ĐH Corse CH Pháp
Bệnh vẩy nến là gì?
Bệnh vẩy nến là một bệnh tổn thương da lâu dài (mãn tính). Nó xuất hiện dưới dạng các mảng vảy màu đỏ dễ bong tróc. Bất kỳ phần nào của bề mặt da đều có thể bị ảnh hưởng nhưng thường xuất hiện nhiều nhất ở: khuỷu tay, đầu gối và da đầu. Nó có thể ngứa nhưng thường không đau. Những thay đổi ở móng xuất hiện ở gần một nửa (40-50%) số người và một số người có thể bị viêm khớp vẩy nến.
Bệnh vẩy nến phổ biến không?
Rất phổ biến. Xứ càng lạnh càng dễ bị: Mỹ 0,91% dân số, Na Uy 8,5%. Châu Á ít hơn Âu Mỹ.
Nguyên nhân gây ra bệnh vẩy nến?
Nguyên nhân chính xác của bệnh vẩy nến rất phức tạp và chưa được hiểu đầy đủ.
Tuy nhiên, nghiên cứu về bệnh vẩy nến đã xác định được nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra tình trạng này. Yếu tố quan trọng nhất là hệ thống miễn dịch. Nhiều chuyên gia coi bệnh vẩy nến là một bệnh tự miễn, nghĩa là hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức hoặc tăng lên và dẫn đến tổn thương trực tiếp cho da, khớp và các cơ quan khác trong cơ thể. Tính nhạy cảm về mặt di truyền cũng góp phần vào sự khởi phát của bệnh vẩy nến vì nó có xu hướng xảy ra ở một số gia đình nhất định và có liên quan đến hơn 80 gen có mối liên hệ chặt chẽ với việc tăng nguy cơ bệnh vẩy nến. Các yếu tố khác có thể gây ra bệnh vẩy nến hoặc làm các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn, chẳng hạn như căng thẳng, mang thai, một số loại thuốc, nhiễm khuẩn như liên cầu khuẩn, tổn thương da hoặc sử dụng thuốc lá và rượu.
Bệnh vẩy nến có thể chữa khỏi không?
Hãy nhớ rằng, mặc dù bệnh vẩy nến là một tình trạng mãn tính lâu dài và không có cách chữa trị nhưng nó có thể được kiểm soát và thuyên giảm. Bệnh dễ tái phát.
Bệnh vẩy nến có lây không?
Bệnh vẩy nến không lây. Dù tiếp xúc giữa người với người hoặc chất dịch cơ thể (chẳng hạn như hôn hoặc dùng chung đồ ăn hoặc đồ uống). Người khác cũng không bệnh nếu tiếp xúc gần ở những khu vực công cộng, chẳng hạn như trong bể bơi hoặc phòng tắm hơi.
Điều gì xảy ra ở trên da bệnh nhân vẩy nến
Thông thường, lớp tế bào chết bên ngoài, hình thành nên bề mặt da của chúng ta, sẽ bị bong ra khi các tế bào mới được tạo ra để thay thế chúng. Quá trình luân chuyển tế bào da này diễn ra mà chúng ta không hề hay biết trong khoảng thời gian khoảng 28 ngày. Trong bệnh vẩy nến, việc sản xuất tế bào mới diễn ra quá nhanh. Tế bào da phân chia và đẩy lên bề mặt trong khoảng 4 – 7 ngày. Kết quả là, có quá nhiều tế bào sống chạm tới bề mặt trước khi chúng trưởng thành và tích tụ thành các mảng màu đỏ nổi lên. Những mảng này thường được bao phủ bởi các tế bào chết để tạo thành các vảy mịn, màu bạc hoặc các mảng trắng dày đặc trưng của bệnh vẩy nến.
Nó ảnh hưởng đến ai?
Nó có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi với mức độ khác nhau nhưng thường ở độ tuổi từ 10 đến 30. Mức độ bệnh rất khác nhau, từ một mảng nhỏ đến các mảng lớn bao phủ hầu hết các vùng trên cơ thể. Bệnh vẩy nến cũng có thể di truyền trong gia đình và nhiều nghiên cứu đang được thực hiện về di truyền của căn bệnh này.
Con tôi có bị bệnh vẩy nến không?
Nếu cả cha và mẹ đều mắc bệnh vẩy nến thì nguy cơ con cái mắc bệnh vẩy nến là 75% và nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh vẩy nến thì nguy cơ con cái mắc bệnh là 15%. Nếu anh chị em (nhưng không phải cha mẹ) mắc bệnh vẩy nến thì nguy cơ anh chị em khác mắc bệnh vẩy nến là 1/5 (20%). Vì vậy, nếu bạn bị bệnh vẩy nến, con bạn sẽ không nhất thiết mắc bệnh này.
Phương pháp điều trị bệnh vẩy nến là gì?
Bạn có thể được cung cấp một loạt các phương pháp điều trị khác nhau, chẳng hạn như thuốc bôi, trị liệu ánh sáng, thuốc sinh học để giúp kiểm soát các triệu chứng của bạn.
Làm thế nào phòng ngừa bệnh vẩy nến tái phát?
1. Quấn quần áo khi thời tiết khô lạnh
Thời tiết khô vào mùa thu và mùa đông có thể gây ra bệnh vẩy nến.
Trong một nghiên cứu hồi cứu trên 2.270 người, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng 53,2% có các triệu chứng bệnh vẩy nến trầm trọng hơn trong mùa thu và mùa đông. Điều này có thể là do độ ẩm thấp và thiếu ánh sáng mặt trời. Quấn người ấm áp có thể giúp giảm bớt các cơn bùng phát trong mùa đông.
2. Giữ ẩm cho da
Giữ ẩm là một kỹ thuật quan trọng đối với những người bị bệnh vẩy nến. Tình trạng khô có thể gây bùng phát và khiến da bong vảy nghiêm trọng đến mức da nứt nẻ và chảy máu.
3. Giữ ẩm cho da đầu
Nghiên cứu từ năm 2016 cho thấy rằng 45–56% người mắc bệnh vẩy nến có bệnh này trên da đầu.
4. Sử dụng máy tạo độ ẩm
Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà giúp giữ ẩm không khí. Điều này có thể giúp giữ ẩm cho da và giảm các triệu chứng bệnh vẩy nến. Máy tạo độ ẩm có thể đặc biệt hữu ích vào mùa đông.
5. Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Bức xạ tia cực tím có tác dụng ức chế miễn dịch. Do đó, nó có thể giúp giảm các triệu chứng của tình trạng tự miễn dịch như bệnh vẩy nến.
Liệu pháp ánh sáng tia cực tím là một lựa chọn điều trị cho những người bị bệnh vẩy nến. Nhưng việc tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng mặt trời tự nhiên trong thời gian ngắn cũng có thể giúp cải thiện các triệu chứng bệnh vẩy nến và ngăn ngừa các đợt bùng phát.
6. Tránh cháy nắng
Tổn thương da, bao gồm cả cháy nắng, là nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh vẩy nến. Thoa kem chống nắng và hạn chế tiếp xúc với ánh nắng vào thời điểm nóng nhất trong ngày là những chiến lược phòng ngừa hữu ích.
7. Bổ sung Vitamin D
Thiếu vitamin D là phổ biến ở những người bị bệnh vẩy nến, đặc biệt là vào mùa đông.
Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn về chủ đề này, nhưng việc duy trì đủ lượng vitamin D có thể giúp ngăn ngừa bùng phát bệnh vẩy nến.
8. Ngăn ngừa tổn thương da
Lời khuyên để tránh tổn thương da bao gồm:
cẩn thận khi cắt móng tay hoặc cạo râu
tránh hình xăm hoặc xỏ khuyên
bảo vệ khỏi côn trùng cắn
lưu ý khi chế biến món ăn
đeo găng tay khi làm vườn
tránh các hoạt động và thể thao nguy hiểm
9. Quản lý căng thẳng
Căng thẳng là tác nhân tiềm ẩn gây ra bệnh vẩy nến. Theo một số nghiên cứu cũ hơn được trích dẫn trong một nghiên cứu năm 2019, nó có thể dẫn đến bùng phát bệnh ở 68% người trưởng thành mắc bệnh này.
Lời khuyên để quản lý và giảm căng thẳng có thể bao gồm:
tránh những tình huống căng thẳng
thực hành yoga, thiền và các kỹ thuật thở và chánh niệm
10. Cải thiện chế độ ăn uống
Cũng như nhiều lĩnh vực sức khỏe, chế độ ăn uống có thể đóng một vai trò trong việc kiểm soát bệnh vẩy nến.
Chế độ ăn kiêng kiểm soát lượng calo có thể giúp cải thiện các triệu chứng bệnh vẩy nến ở những người thừa cân và tránh gluten có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng ở những người nhạy cảm với gluten.
11. Tránh một số loại thuốc
Một số loại thuốc có thể gây bùng phát bệnh vẩy nến, bao gồm:
thuốc chẹn beta
interferon
thuốc ức chế men chuyển angiotensin
sinh học
