Hỏi đáp dễ hiểu về bụi mịn (PM10 và PM2.5) từ nội dung của Hội đồng Tài nguyên Không khí California (CARB):
Hỏi: Bụi mịn (PM) là gì?
Đáp: Bụi mịn (Particulate Matter – PM) là hỗn hợp phức tạp của các hạt rắn và giọt chất lỏng trong không khí. Chúng được phân loại theo kích thước:
• PM10: Các hạt bụi có đường kính 10 micron trở xuống, có thể hít vào đường hô hấp.
• PM2.5: Các hạt rất mịn, đường kính 2.5 micron trở xuống, là một phần của PM10.
Hỏi: Bụi mịn đến từ đâu?
Đáp:
• PM2.5: Chủ yếu do đốt nhiên liệu như xăng, dầu, diesel và gỗ.
• PM10: Ngoài các nguồn PM2.5, PM10 còn đến từ bụi xây dựng, nông nghiệp, bãi rác, cháy rừng, gió cuốn bụi, phấn hoa và vi khuẩn.
• Bụi mịn có thể phát tán trực tiếp vào không khí hoặc hình thành từ các phản ứng hóa học trong khí quyển.
Hỏi: Bụi mịn gây hại cho sức khỏe như thế nào?
Đáp:
• PM10: Lắng đọng trong đường hô hấp trên, gây tổn thương mô và viêm nhiễm.
• PM2.5: Đi sâu vào phổi, gây tổn thương nghiêm trọng hơn.
Tác hại:
• Ngắn hạn: Gây tử vong sớm, nhập viện, viêm phế quản, hen suyễn và các triệu chứng hô hấp khác.
• Dài hạn: PM2.5 có thể gây tử vong sớm và làm giảm chức năng phổi ở trẻ em. PM10 có thể liên quan đến tử vong do bệnh hô hấp.
• Nhóm dễ bị ảnh hưởng: Người già, trẻ em, người mắc bệnh tim, phổi và người bị hen suyễn.
Hỏi: Bụi mịn có ảnh hưởng đến môi trường không?
Đáp: Có.
• Làm giảm tầm nhìn, ảnh hưởng đến ánh sáng và khí hậu.
• Một số thành phần của PM làm ấm khí hậu, trong khi một số khác lại làm mát.
• Gây hại cho cây cối, đất và nguồn nước.
• Bụi mịn còn bám vào các bề mặt, làm bẩn vật liệu.
Hỏi: Trong nhà cũng có bụi mịn không?
Đáp: Có. PM2.5 có thể xâm nhập từ ngoài trời qua cửa sổ hoặc cửa ra vào. Các nguồn trong nhà bao gồm:
• Phấn hoa, bào tử nấm mốc, mạt bụi và gián.
• Hoạt động hàng ngày như hút thuốc, nấu ăn và sử dụng sản phẩm tẩy rửa.
Hỏi: Có tiêu chuẩn nào để kiểm soát bụi mịn không?
Đáp:
• Cả Mỹ và California đều có tiêu chuẩn chất lượng không khí để giới hạn mức bụi mịn ngoài trời nhằm bảo vệ sức khỏe.
• CARB cho biết PM2.5 gây ra hàng nghìn ca tử vong sớm, nhập viện và cấp cứu mỗi năm tại California.
Hỏi: Làm thế nào để bảo vệ bản thân trước bụi mịn?
Đáp:
• Hạn chế ra ngoài vào những ngày ô nhiễm không khí cao.
• Đeo khẩu trang bảo vệ khi cần.
• Dùng máy lọc không khí trong nhà và đóng cửa sổ để giảm bụi từ bên ngoài xâm nhập.
